Przez kilkaset lat Norwegią rządzili z Danii tamtejsi królowie. Konsekwencją takiego systemu rządów była ograniczona ekspansja wyższej klasy gospodarczej. Swoista historia architektury w Norwegii odzwierciedla wydarzenia historyczne kraju położonego na północnym krańcu Europy, w którym przeważają obszary o niskim zaludnieniu.
Nieco ponad 1000 lat temu rozdrobnione królestwa Norwegii zostały zjednoczone w jedno królestwo, w którym niedługo potem wprowadzono chrześcijaństwo. Otworzyło to przed Norwegią drzwi do sfery kulturowej potężniejszej Europy, w której tradycyjnie już wznoszono kamienne konstrukcje architektoniczne. Najstarszą w krajach nordyckich gotycką katedrę Nidaros zbudowano w Trondheim, w miejscu wiecznego spoczynku Św. Olava. W całym kraju wzniesiono z kamienia wiele mniejszych kościołów, zwykle w stylu romańskim.
Dzięki łatwemu dostępowi do wysokiej jakości naturalnego budulca drzewnego wykształciła się w Norwegii dziś już wielowiekowa tradycja budowania z drewna. Obecnie wiele najciekawszych w Norwegii nowych budynków również posiada drewnianą konstrukcję, odzwierciedlając tym samym fakt, iż norwescy projektanci i budowniczowie nadal ulegają przemożnemu urokowi, jaki kryje się w tym materiale.
We wczesnym średniowieczu wiele społeczności w Europie Północnej wznosiło drewniane kościoły na słupach wkopanych w ziemię. W Norwegii konstrukcje te zostały udoskonalone, dając początek wyjątkowym kościołom znanym dzisiaj jako stavkyrke. W odróżnieniu od pozostałej części Europy, gdzie obecnie nie znajduje się praktycznie żaden tego typu kościół, w Norwegii zachowało się w dobrym stanie 28 kościołów typu stavkyrke. Te sakralne konstrukcje są największym wkładem Norwegii w światową historię architektury. Drewniany kościół w Urnes został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Podstawowa technika budowania z bali (lafting) stała się w Norwegii nie tylko bardzo zaawansowana, ale i niezwykle zróżnicowana pod względem geograficznym. Tradycyjne norweskie zabudowania wiejskie składały się z kilku drewnianych budynków o różnych rozmiarach i przypisanych funkcjach. Jednak w różnych częściach kraju budynki te były zestawiane ze sobą w odmienny sposób.
Norwegia ma długą linię brzegową chronioną przez skaliste wyspy i wysepki. W średniowieczu w społecznościach rybackich wykształciła się jeszcze jedna charakterystyczna forma konstrukcji drewnianej wznoszonej u wybrzeża. Na przykład w Bergen do dzisiaj zachowała się konstrukcja na nabrzeżu zwana Bryggen, składająca się z szeregu wąskich drewnianych budynków stojących wzdłuż kei. Ich styl sięga czasów hanzeatyckich kupców z Niemiec, którzy pierwotnie mieli tu swoją siedzibę. W XVII wieku król (duński) założył w Norwegii kilka nowych miast. Dwa z nich, Kongsberg i Røros, zostały ustanowione w celu wspierania kopalnictwa srebra i miedzi. W Kongsberg wzniesiono okazałą świątynię w stylu barokowym, a Røros po dzień dzisiejszy zachwyca uroczymi, niskimi domkami zbudowanymi z drewna. Zarówno całe centrum miasteczka Røros, jak i nabrzeże Bryggen zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Norweskie budownictwo z rzadka podlegało wpływom znaczących zagranicznych trendów architektonicznych, które zresztą przybywały do Norwegii z opóźnieniem. Jednak niektóre z nich pozostawiły po sobie trwały ślad. Tak stało się w przypadku inspirowanej barokiem siedziby Baronii Rosendal z widokiem na Kvinnherad Fjord oraz okazałej rezydencji w Bergen, znanej jako Damsgård, będącej przykładem drewnianej architektury rokokowej.
W 1814 roku została rozwiązana unia z Danią i na stolicę kraju zostało wybrane Oslo (zwane wówczas Christianią). Architekt Christian H. Grosch zaprojektował najstarsze części Uniwersytetu w Oslo, tamtejszą Giełdę Papierów Wartościowych, dawną siedzibę Banku Centralnego Norwegii, a także wiele innych budynków w Oslo oraz blisko 70 kościołów w całym kraju. Wraz z rewolucją przemysłową, która nastąpiła w połowie XIX wieku, gwałtownie wzrosła liczba ludności, zwłaszcza w Oslo.
Na początku XX wieku norwescy architekci dążyli do stworzenia narodowej architektury czerpiąc natchnienie z popularnych motywów. Kiedy w 1904 roku pożar doszczętnie strawił miasto Ålesund, szybko zostało ono odbudowane w stylu Art Nouveau (Jugendstil).
Lata 30-te, w których dominował funkcjonalizm, były łaskawym okresem dla norweskiej architektury. Jednakże dopiero w ostatnich dziesięcioleciach norwescy architekci faktycznie zdobyli międzynarodowe uznanie.
Opracowanie: Norweskie
